Cael eich ysbrydoli i wneud newid

Ymgyrchu dros gydraddoldeb hiliol yng nghymru

Roedd Angel Ezeadum yn Aelod o Senedd Ieuenctid y DU dros Gaerdydd a chafodd ei hethol yn Aelod cyntaf o Senedd Ieuenctid Cymru dros Race Council Cymru. Defnyddiodd ei llwyfan i wneud cyfraniadau effeithiol i drafodion Senedd Ieuenctid Cymru ac i alw am wneud hanesion Pobl Ddu a Phobl o Liw yn rhan orfodol o gwricwlwm ysgolion newydd Cymru.

Ochr yn ochr ag ymgyrchwyr a gyflwynodd ddeiseb i’r Gweinidog Addysg, a gafodd bron i 35,000 o lofnodion ac a gafodd ei thrafod yn y Senedd, helpodd hi i berswadio Llywodraeth Cymru i fynnu’n fwy penodol bod cymunedau amrywiol, yn enwedig straeon pobl Ddu, Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig, yn rhan orfodol o’r cwricwlwm.

Heddiw, mae gormod o blant du yn colli allan ar hanes pobl ddu yng nghwricwlwm yr ysgol. Yn rhy aml, y tro cyntaf y bydd myfyriwr yn dod i gysylltiad â hanes pobl ddu fydd trwy astudio caethwasiaeth. Yn rhy aml, mae affricaniaid yn cael eu portreadu mewn ysgolion fel pobl anwaraidd a barbaraidd.

Mae ymgyrchu medrus a gwleidyddol graff gan lawer o bobl a sefydliadau, gyda phobl ifanc a phobl â phrofiad uniongyrchol yn cael yr awdurdod a’r cyfle i sicrhau bod eu lleisiau’n cael eu clywed, wedi llwyddo i gyfrannu at newid polisi sylweddol gan Lywodraeth Cymru. Roedd hyn yn her, oherwydd roedd Llywodraeth Cymru wedi bod yn gadarn yn ei safbwynt tan hynny, ac roedd y pandemig Coronafeirws yn llenwi’r rhan fwyaf o’r agendâu gwleidyddol a’r cyfryngau.

---

Rhywun sy’n hyrwyddo maeth yn ystod plentyndod

Mae Marcus Rashford, seren pêl-droed Manchester United a Lloegr, wedi mynd y tu hwnt i ffiniau’r cae pêl-droed i ddod yn eiriolwr blaenllaw dros faeth yn ystod plentyndod yn y DU. Cafodd Marcus ei eni a’i fagu yn Wythenshawe, Manceinion, ac mae wedi defnyddio ei brofiadau ei hun wrth dyfu i fyny mewn cartref incwm isel i ymgyrchu’n angerddol dros brydau ysgol am ddim i blant o gefndiroedd difreintiedig.

Ym mis Mehefin 2020, rhoddodd Marcus bwysau ar Lywodraeth y DU i ymestyn ei rhaglen prydau ysgol am ddim dros wyliau’r haf, gan sicrhau bod plant oedd agored i niwed yn parhau i gael cymorth maeth hanfodol yn ystod y pandemig COVID-19. Mae ei ymdrechion di-baid i eirioli wedi taflu goleuni ar dlodi bwyd ac wedi ysgogi sgwrs genedlaethol am bwysigrwydd mynd i’r afael ag anghydraddoldebau systemig.

Byddwch yn uchelgeisiol a gweithio’n galetach nag unrhyw un arall i’w gyflawni.

Mae ymroddiad Marcus i fynd i’r afael â newyn plant wedi ennill canmoliaeth a chydnabyddiaeth eang iddo, gan gynnwys MBE (Aelod o Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig) am ei wasanaethau i blant agored i niwed yn ystod y pandemig. Er ei fod wedi wynebu beirniadaeth a rhwystrau ar hyd y ffordd, mae Marcus Rashford yn parhau i fod yn gadarn yn ei ymrwymiad i sicrhau tegwch i bob plentyn, waeth beth fo’i gefndir economaidd-gymdeithasol.

Drwy ei lwyfan dylanwadol a’i ymgyrchu diflino, mae Marcus Rashford nid yn unig wedi trawsnewid bywydau llawer o blant ond mae hefyd wedi ysbrydoli ton o undod a thosturi ar draws y DU a thu hwnt.

---

Dysgu gan fenywod ysbrydoledig

Mae ymgyrchydd ifanc o Gasnewydd yn ymgyrchu dros hawliau menywod a’r amgylchedd, gan ganolbwyntio ar sicrhau bod gan bawb lais. Mae hi eisiau ehangu lleisiau grwpiau amrywiol a chreu rhywle lle mae pawb yn cael ei glywed.

Fy mam a fy nain sy’n bennaf gyfrifol am fy ngwaith ymgyrchu, ac am fy addysgu am y menywod wnaeth baratoi’r ffordd. Rydw i eisiau parhau i wthio eu hetifeddiaeth.

Yn 2021, ymunodd Poppy Stowell-Evans ag ail-gread o orymdaith heddwch Comin Greenham 1981. I nodi 40 mlynedd ers yr orymdaith hanesyddol, fe wnaeth grŵp o bobl, gan gynnwys menywod Greenham, ddilyn ôl eu traed ar yr hyn a ddisgrifiodd Poppy fel noddfa ffeministaidd. Fe wnaeth hi gwrdd â menywod ysbrydoledig a helpodd hi i ddatblygu ei hyder ei hun. Dywedodd menywod Greenham wrthi eu bod wedi anghytuno ar lawer o bethau ond eu bod ganddyn nhw’r un angerdd ac amcanion. Fe wnaethon nhw ddangos i Poppy sut y gall ysgogi greu newid go iawn.

Mae gan bawb brofiadau bywyd gwahanol a ffyrdd gwahanol o weld y byd; allwn ni ddim datrys problemau nes i ni eu deall.

---

Grym dros ymgyrchu amgylcheddol

Yn 18 oed, mae Greta Thunberg wedi dod yn eicon byd-eang ar gyfer gweithredu ar yr hinsawdd. Cafodd Greta ei geni yn Sweden yn 2003, a chafodd sylw rhyngwladol am y tro cyntaf yn 2018 pan ddechreuodd hi, yn 15 oed, beidio â mynd i’r ysgol er mwyn protestio y tu allan i Senedd Sweden, gan fynnu gweithredu cryfach yn erbyn y newid yn yr hinsawdd. Esblygodd ei streic un person yn gyflym i'r ymgyrch Dydd Gwener i'r Dyfodol, gan ysbrydoli miliynau o fyfyrwyr ledled y byd i ymuno â hi mewn streiciau hinsawdd wythnosol.

Mae ymroddiad diwyro Greta i godi ymwybyddiaeth o’r angen brys am weithredu ar y newid yn yr hinsawdd wedi ennill iddi nifer o anrhydeddau, gan gynnwys cael ei henwi’n Berson y Flwyddyn cylchgrawn Time yn 2019. Er ei bod yn wynebu beirniadaeth o ran mannau, mae’n parhau i fod yn gadarn yn ei chenhadaeth i ddwyn llywodraethau a chorfforaethau i gyfrif am eu rôl yn gwaethygu’r argyfwng hinsawdd.

Mae areithiau Greta mewn fforymau rhyngwladol, gan gynnwys Uwchgynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar Weithredu ar y Newid yn yr Hinsawdd, wedi ysgogi cynulleidfaoedd a sbarduno arweinwyr i weithredu. Mae ei negeseuon syml ond pwerus yn taro tant gyda phobl o bob oed, gan eu hannog i gydnabod difrifoldeb yr argyfwng hinsawdd a chymryd camau ystyrlon i fynd i’r afael â hynny. Wrth i Greta Thunberg barhau i eirioli dros gyfiawnder hinsawdd, mae ei heffaith yn atseinio’n fyd-eang, gan ein hatgoffa ni i gyd o’r rôl hanfodol y mae pob unigolyn yn ei chwarae o ran diogelu’r blaned ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.

---